باتومی
در گذشته‌های دور این بندرگاه، " باتوسی " خوانده می‌شده است. باتومی‌به معنای جای ژرف است و دلیل نام گذاری آن وجود آب های ژرف در این لنگرگاه بوده است.گرجستان از طریق این بندر ارتباطات تجاری و مسافرتی دریایی خود با قاره اروپا را انجام می دهد. بندر باتومی‌با نماد دلفین، مرکز جمهوری خودمختار آجارا است که بنحوی می‌توان گفت مرکز تابستانی کشور گرجستان نیز محسوب می‌شود و در ماه‌های می تا سپتامبر پذیرای بیشترین حجم مسافر است. در این فصل مسافران زیادی از کشورهای اطراف برای گذراندن تعطیلات خود راهی این شهر می‌شوند و همین پدیده برای گرجی‌های منطقه یعنی رونق کسب و کار. حتی برخی از اهالی جویای کار تفلیس هم این فرصت را غنیمت شمرده و تابستان خود را در باتومی سپری می‌کنند.
شهر باتومی در جنوب غربی گرجستان و سواحل شرقی دریای سیاه واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا 2 تا 3 متر و بصورت هلالی در شمال دشت خاخابری از شمال شرق به جنوب غرب و به طول 7 کیلومتر در مجاورت دریای سیاه و در امتداد رودهای بارتسخانا و کورلیستخالی کشیده شده است.
آب و هوای باتومی‌به شدت توسط جریان ساحلی دریای سیاه تحت تاثیر قرار گرفته و به علت احاطه شدن آن توسط کوهها و تپه‌های اطراف ، از بارندگی سالانه قابل توجهی برخوردار است به طوری که این شهر با میزان بارش سالانه بیش از 2700 میلیمتر و رطوبت هوای حدود 80 درصد ، یکی از مرطوبترین مناطق گرجستان و کل منطقه قفقاز محسوب می‌شود.
متوسط درجه حرارت سالانه باتومی 14.5 درجه سانتیگراد است(25 درجه در تابستان تا 6 درجه سانتیگراد بالای صفر در زمستان) ماه ژانویه با دمای حدود 7.1 درجه سانتیگراد سردترین و ماه اوت با متوسط درجه حرارت 23.3 درجه گرمترین ماه سال میباشد. به ترتیب حداقل و حداکثر دمای ثبت شده در باتومی 9 درجه زیر صفر و 41 درجه سانتیگراد بالای صفر گزارش شده است.
مساحت شهر باتومی در حدود 19 کیلومتر مربع است و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال 2002 قریب به 100.000 نفر بوده است ؛ و در حال حاضر جمعیت این شهر حدود 140.000 نفر برآورد می‌شود
از نظر کشاورزی باتومی‌به علت داشتن آب و هوای مرطوب ، دارای باغات و محصولات کشاورزی متعدد و بویژه مرکبات و چای میباشد. علاوه بر وجود باغات و محصولات کشاورزی در این منطقه ، بندر باتومی‌با ظرفیت انتقال سالانه بیش از 80.000 تن محموله نفتی بعنوان یکی از مراکز تجاری مهم گرجستان و آخرین توقفگاه راه آهن ترانزیت قفقاز و خط لوله نفت باکو(واقع در 20کیلومتری مرز ترکیه) بشمار می رود. این بندرهمچنین علاوه بر ترانزیت نفت آذربایجان ، صادرات بخشی از نفت قزاقستان وترکمنستان را نیز بعهده دارد
این بندر در حال حاضر تحت اجاره یک شرکت خصوصی قزاقی است که در آن حدود 728 نفر مشغول بکار میباشند. بندر باتومی دارای 11 لنگرگاه و سکوی بارانداز میباشد . سکوهای نفتی این بندر تا سال 2019 تحت اجاره یک شرکت دیگر میباشد. علاوه بر این خطوط مراسلاتی ریلی آن طی یک قرارداد 45 ساله تحت اجاره یک شرکت مالزیائی است. ضمنا سه لنگرگاه فقط محصولات خشکبار را منتقل می نمایند. از این بندر سالی 15 میلیون تن بار جابجا می‌شود و سال گذشته حدود 630000 خودرو و ماشین آلات و 9000 واگن قطار و یک میلیون و پانصدو 17 هزار تن کالا جابجا گردیده است. کشتی‌های باری با ظرفیت 50000 تن میتوانند وارد بندر باتومی‌شوند. طبق اظهار مقامات بندری تا سال 2020 برنامه توسعه بندر در دستور کار قرار دارد و شرکتهای خصوصی علاقمند میتوانند با پیشنهاد طرحهای توسعه ای بندر باتومی وارد مذاکره گردند.
گردشگری و مجموعه صنایع و خدمات وابسته به آن از دیگر منابعی است که در کنار کشاورزی ، صنایع و خدمات صادرات ، نقش قابل توجهی را در اقتصاد باتومی و آجارا ایفا می نماید. توسعه صنعت گردشگری به خصوص طی سالهای اخیر ، توجه ویژه مسئولین آجارا و گرجستان را به خود جلب کرده است به طوریکه علاوه بر کارهای گسترده در جهت توسعه این صنعت در سطوح ملی، با انجام اقداماتی از قبیل توسعه مراکز تفریحی و پارکها ، مرمت ابنیه قدیمی و زیبا سازی نمای شهری، کاهش بوروکراسی اداری و به رسمیت شناختن مالکیت اموال غیر منقول توسط خارجیان ، بسترهای لازم را برای جلب سرمایه گذاری خارجی در این بخش فراهم کرده انداز جاذبه‌های دیدنی و گردشگری شهر باتومی می‌توان به موزه های هنر ، تاریخ ، باستان شناسی ، برج الفبا ، قلعه گونیو ، باغ گیاه شناسی که با وسعت 111 هکتار در فاصله 9 کیلومتری شمال باتومی قرار گرفته است اشاره نمود. در باغ گیاه شناسی نمونه‌های زیادی از درختان و گیاهان کشورهای مختلف وجود دارد و در حال حاضر این باغ شامل نه بخش از انواع گلها و گیاهان منطقه قفقاز ، استوائی ، شرق آسیا ، استرالیا، نیوزلند ، آمریکا ، مکزیک ، هیمالیا و مدیترانه ای در 2037 واحد طبقه بندی گیاهان میباشد. و بلاخره بلوار شهر باتومی‌که به طول حدود 10 کیلومتر در کنار ساحل دریای سیاه کشیده شده و در حال حاضر نیز طرح توسعه و گسترش آن نیز در حال اجرا میباشد .از مهمترین مراکز علمی این شهر ، می‌توان به دانشگاه روستاولی اشاره نمود که در رشته‌های مختلف از متقاضیان داخلی و خارجی پذیرش می نماید.کلیساهای متعدد که عمده آنها کلیساهای ارتدوکسی است چهره غالب فرهنگی و مذهبی این شهر را تشکیل می دهد. تنها مسجد شهر باتومی در مرکز شهر واقع شده و برای اولین بار در سال 1886 توسط اصلان بیک یکی از اشراف زاده‌های مسلمان گرجی ساخته شده است
خولو
ناحیه خولو با ارتفاعی در حدود 300 تا 600 متر از سطح دریا ، جزء مناطق کوهستانی و مرتفع جمهوری خودمختار آجارا محسوب می‌گردد که در محدوده غربی آرسیانی واقع شده است. پوشش منطقه را عمدتا درهای گورجومیستکالی ، اسخالتیسکالی و آچاریستسکالی تشکیل می دهد مجموع مساحت این منطقه 710 کیلومتر مربع ، جمعیت آن 36835 نفر و مرکز آن شهر خولو میباشد. آب و هوا در این منطقه معتدل قاره ای است و متوسط درجه حرارت سالانه 12.تا10 درجه سانتیگراد و میانگین بارش سالانه بالغ بر 1120 میلیمتر می‌گردد
منطقه خولو دارای زیبائی شگفت انگیز طبیعی بوده و خط تله کابین خولو-تاگو به طول 1700 متر دومین اثر منحصر بفرد اروپائی از نظر معماری به شمار می رود. این منطقه از نظر منابع معدنی بسیار غنی بوده و گفته می‌شود گروه‌های زمین شناسی در تحقیقات خود 25 نوع آب معدنی کشف کرده اند. از زمانهای قدیم مردم بومی از این آبها برای نوشیدن و مقاصد پزشکی استفاده می‌کرده اند . این آبها از گروه سولفات کربن و کلرید سدیم و حرارت متوسط 6 تا 150 درجه سانتی گراد میباشد. آب گرم روستای بوغائوری از دوران باستان شناخته شده است و دارای سولفات هیدرو کربن با متوسط درجه حرارت 30 تا 35 درجه و برای مقاصد پزشکی مفید میباشد.عمده ترین منبع درآمد مردم محلی تولید سیب زمینی است که در زمینهای کشاورزی با مساحت بالغ بر 1167 هکتار منطقه کشت می‌شود و تولید آن سالانه بیش از 25000 تن میباشد. علاوه بر آن کاشت و تولید ذرت، سبزیجات،تنباکو،میوه و عسل در این حوزه رواج دارد. دامداری نیز به طور گسترده در خولو توسعه داده شده است و طبق اطلاعات آماری حدود 49000 راس گاو و 6000 دام در منطقه وجود دارد. 16000 هکتار مراتع مناطق کوهستانی در طول تابستان برای دامداری و پرورش دامها استفاده می‌گردد.در میان بناهای تاریخی می‌توان از پل سنگی باستانی یوچخو نام برد همچنین آثاری از کلیساهای قدیمی در برخی روستاها ی منطقه دیده می‌شود . شهر خولو دارای یک مسجد و در روستاهای مسلمان نشین نیز مساجدی وجود دارد. گفته می‌شود حدود 60 درصد مردم منطقه مسلمان هستند ولی آمار دقیقی وجود ندارد. روستای خدلبی واقع در 4 کیلومتری شهر خولو به پوشش برف سنگین و سرزمین احاطه شده با جنگلهای کاج و جوی پوشیده از بخار غلیظ شناخته شده است.منطقه دیگر بنام بشومی‌با مناظر طبیعی مرتفع 2000 متری کوهستانی خود سالانه میزبان بیش از 30000 نفر گردشگر در خوابگاهها و کلبه‌های توریستی بویژه در فصل تابستان میباشد. این منطقه همچنین محل مناسبی برای ورزشهای زمستانی و اسکان اردوهای ورزشی در طول دوره تابستان میباشد.
شواخوی
ناحیه شواخوی با ارتفاعی در حدود 1200 تا1600 متر از سطح دریا و مجموع مساحت 55800 هکتار ( شامل 36373 هکتار جنگل) دارای آب و هوای مدیترانه ای و نیمه گرمسیری بوده که نوع نیمه گرمسیری در امتداد دره آچاریستکالی وجود دارد. تابستان گرم و خشک و زمستان نسبتاً معتدل است. بیشترین بخش این منطقه کوهستانی بوده و کوههای خوا با ارتفاع 2812 متر و تاگانوری با ارتفاع 2662 متر، از مرتفع ترین نقاط این منطقه میباشند. متوسط درجه حرارت سالانه 40،11 درجه سانتی گراد و میانگین بارش سالانه به 1120 میلی متر بوده و رطوبت هوا در این منطقه تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. جمعیت این منطقه 22800 نفر بوده و مرکز آن شهرک شواخوی میباشد. شواخوی به طول 42کیلومتر با ترکیه هم مرز بوده و جاده اصلی باتومی - آخالتسیخه از این منطقه عبور می‌کند.در این منطقه پتانسیل انرژی هیدروکربنی مناسبی وجود داشته و طبق نظر کارشناسان توان بیش از 10 ایستگاه برق آبی کوچک با ظرفیت 50 مگاوات را داراست. گفته می‌شود که در این منطقه، منابع بزرگی از سنگ معدن آلومینیم، مس، سولفات و طلا به خصوص در دره‌های گودنا، زوارا و چیروخیستسکالی وجود دارد
همچنین در این منطقه آبهای معدنی در نواحی اوچامبا، بابانوری، بوگیلی، توماشتی، و تسکالامپارا با خواص مفید پزشکی یافت می‌شود که طرحهایی نیز برای ساخت حمامهای آب گرم به همین منظور در دست مطالعه است
در این منطقه به خاطر شرایط طبیعی آب و هوا ، آبگرم و آب های حرارتی ، فرهنگی و آثار تاریخی، منطقه کوهستانی، طبیعت وحشی و ایجاد شرایط مناسب، همچنین پتانسیل خوبی برای توسعه ورزشهای زمستانی ، کوهنوردی و گردشگری خانواده وجود دارد. از جمله روستای گوماردولی که در منطقه مرتفعی (ارتفاع1430متری) واقع شده است، دارای شرایط ایده آل برای توسعه ورزش اسکی بوده و با امکانات مدرن و زیرساخت مناسب می‌تواند گردشگران را در تمام طول سال جذب نماید. کشاورزی نیز به طور گسترده ای در این منطقه رواج دارد. بر اساس آمار 80 درصد از مالیات بر ارزش افزوده از منشاء کشاورزی تامین می‌گردد. زمینهای کشاورزی حدود 16540 هکتار را به خود اختصاص داده است؛ محصولات اصلی کشاورزی این منطقه عبارتند از ذرت، سیب زمینی، لوبیا ، سبزیجات و میوه
منطقه شواخوی از نظر پوشش گیاهی وجانوری نیز غنی بوده و گونه‌های نادری از گوزن ماده، خرس قفقازی، بز کوهی، بلبل، فاخته، لاک پشت، کبوتر، هدهد، دارکوب و درختانی همچون کاج اروپایی، بلوط، صنوبر، سرخدار، درخت توت قرمز ، و غیره در این منطقه یافت می‌شود. جنگل های شواخوی با تنوع زیستی منحصر به فرد غنی از گونه‌های بومی نادر جزو غنی ترین مناطق جنگل های کاج در گرجستان محسوب می‌گردد.محیط زیست طبیعی، جنگلهای دست نخورده، پارک ها و جاده‌ها به همراه منابع طبیعی منطقه دارای ظرفیت غنی جهت سرمایه گذاری و اجرای پروژه‌های مربوطه میباشد.
کدا
ناحیه کدا با ارتفاعی در حدود 200 تا 400 متر از سطح دریا، جزء مناطق نیمه گرمسیری آجاریا محسوب می‌شود. مجموع مساحت این منطقه 452 کیلومتر مربع، جمعیت 20561 نفر و مرکز منطقه شهرک کدا میباشد. متوسط درجه حرارت سالانه 80،12 درجه سانتی گراد و میانگین بارش سالانه بالغ بر 1500 میلی متر می‌گردد.
این منطقه از نظر منابع طبیعی و زیر زمینی و نیز منابع معدنی نظیر آبهای معدنی و آبگرم، خاک رس، سنگ ، چوب، مس، طلا، روی و فلزات غیر آهنی غنی میباشد. حدود 38 کیلومتر از جاده‌های منطقه را راههای اصلی و 198 کیلومتر از آن را جاده‌های فرعی و محلی تشکیل می دهند.
کشاورزی بخش عمده اشتغال ساکنین منطقه بوده و حدود 5093 هکتار از زمینهای منطقه را به خود اختصاص می دهد که حدود 2466 هکتار آن زیر شخم رفته است. میوه، توتون، تاکستان و انواع سبزیجات بخش عمده محصولات کشاورزی این منطقه در کنار زنبورداری است.
در میان مناظر تاریخی این منطقه باید از قلعه زندیدی، ساغورتی، کاویانی و تسی واسولا، و همچنین از پل سنگی داندالو و ماخونتستی بعلاوه موزه محلی نام برد. همچنین کلیساها، صومعه و امکاناتی چون کتابخانه، دانشکده هنر، تئاتر آماتور، بیمارستان، و غیره را در این منطقه می‌توان مشاهده نمود.از نظر توسعه صنعتی نیز یک ایستگاه برق آبی بر روی رودخانه آچاریستکالی، کارخانه تولید آب و آبگرم کوکوتائوری و کارگاه آسیاب در این منطقه وجود دارد
خلواچاوری
منطقه خلواچائوری در منتها الیه جنوب گرجستان واقع شده و دارای آب و هوای نیمه گرمسیری است. مجموع مساحت این منطقه 41331 هکتار، جمعیت 95764 نفر (93،7 در صد گرجی) و مرکز منطقه، شهرک خلواچائوری میباشد. متوسط درجه حرارت سالانه 12.8درجه سانتی گراد و میانگین بارش سالانه بالغ بر 1500 میلی متر می‌گردد
مرزهای خلواچائوری از شمال به منطقه کوبولتی، از شرق به کدا و از جنوب و جنوب شرق به ترکیه و از غرب و شمال غربی به دریای سیاه منتهی می‌شود. این منطقه دارای وضعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوای خاص میباشد. بسیاری از بخشهای داخلی کوهستانی است، در حالیکه از نظر مورفولوژی (ریخت شناسی) سطح سواحل را زمینهای پست تشکیل می دهد. مهم ترین و بزرگترین رودخانه این منطقه چوروخی است،که حدود 26 کیلومتر آن در این منطقه جریان دارد
کشاورزی بخش غالب چهره منطقه را پوشش می دهد. برای توسعه بخش کشاورزی بویژه چای و مرکبات و همچنین توسعه گاوداری صنعتی تلاشهای زیادی صورت گرفته است. به طوری که حدود 9911 هکتار از کل مساحت منطقه برای اهداف کشاورزی (شامل حدود 1366 هکتار برای برداشت محصول، 6848 هکتار برای رشد گیاهان، 1697 هکتار برای مراتع ) و4172 هکتار برای جاده‌ها، ساختمان‌ها، کانالهای آب و غیره استفاده می‌شود و حدود 26409 هکتار از اراضی این منطقه را نیز پوشش جنگلی فرا گرفته است.تعدادی مراکز صنعتی نیز در این منطقه به چشم می خورد که از آن جمله می‌توان به سه کارخانه تولید چای، کارگاه‌های تولید مواد گیاهی و ایستگاه برق آبی ماچاخلا با ظرفیت 1.6مگاوات اشاره کرد.جاده اصلی باتومی- آخالتسیخه و باتومی _ سامتردیا _ سوچی در این منطقه پایان می‌پذیرد. همچنین جاده اصلی آچاریستخالی _ کیرانتی که از این منطقه می‌گذرد، دارای اهمیت ملی است.
وجود تعداد 20 هتل در این منطقه نشان از توسعه صنعت گردشگری در آن است. دماغه سبز، سارپی و گونیو از مهمترین مناطق گردشگری این منطقه به شمار می رود .در میان مهمترین بناهای معماری نیز باید به قلعه گونیو اشاره نمود. موزه قوم نگاری در روستای کاخابری و موزه محلی در دره ماچاخلا تعدادی کلیسا و صومعه از دیگر جاذبه‌های گردشگری در این منطقه است.
کوبولتی
منطقه کوبولتی با ارتفاع 10 متر از سطح دریا، در مجاورت شرقی دریای سیاه قرار گرفته و دارای آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری است. مجموع مساحت این منطقه 720 کیلومتر مربع، جمعیت 66787 نفر(85 درصد گرجی) و مرکز منطقه، شهر کوبولتی میباشد که در امتداد ساحل دریای سیاه قرار دارد. متوسط درجه حرارت سالانه در این منطقه 15،13 درجه سانتی گراد بوده و با میانگین بارش سالانه بین 2500 تا 3000 میلی متر از مناطق مرطوب آجاریا و گرجستان محسوب می‌گردد.
این منطقه بخش شمالی جمهوری خودمختار آجاریا میباشد و از طرف شمال با منطقه اوزورگتی هم مرز است. کوبولتی دارای یک ناحیه شهرداری، دو شهرک و هفده شورای روستایی است. بیش از 48 روستا در این منطقه وجود دارد و نمایندگان 24 ملیت مختلف همراه با گرجی‌ها در منطقه زندگی می‌کنند. منبع اصلی درآمد مردم کشاورزی و خدمات گردشگری است که در طول فصل تابستان میزبان بیش از 100000 گردشگر داخلی و خارجی میباشند
کوبولتی به منطقه سنت های مختلف، مهمان نوازی، آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری، روشن و سرزمین خورشید درخشان و دریای گرم شهره است. ساحل ماسه ای منحصر به فرد در مجاورت دریا به همراه درختان کاج و سرو بلند، اوکالیپتوسها، بامبوها، بیشه ، نخلها و درختان کاکائو زیبایی خاصی به سواحل آن می دهد. در مناطق کینتریشی و تیکیری گونه‌های منحصر به فردی با تنوع زیستی وجود دارد و در مرداب ایسپانی می‌توان گونه‌های فلور نادر را یافت نمود
تعدادی از بناهای باستانی در کوبولتی وجود دارد که تاریخچه آنها به عصر حجر و اوایل عصر فئودالی و دوران باستان باز می‌گردد. گفته می‌شود این بناهای تاریخی اثبات وجود شهر باستانی گلخیدا را در سواحل شرقی دریای سیاه اثبات می نماید. منابعی از قبیل زغال سنگ در سواحل دریا، صخره‌های سنگی در ارتفاعات و خاک قرمز درمناطق تپه ای وجود دارد .
در منطقه کوبولتی رودخانه‌های زیادی نیز جریان دارد که از مهمترین آنها می‌توان به رودهای کینتریشی، چاکویستسکالی، آچاریستسکالی، اوچخاموری، آچکوا و دخوا اشاره نمود.
در خصوص امکانات گردشگری نیز سرمایه گذاری‌های زیادی در سالهای اخیر در کوبولتی صورت گرفته است که از آن جمله می‌توان به پارک مرکزی به وسعت 6 هکتار اشاره نمود. از سال 2004 اقداماتی نیز جهت بازسازی و جذابیت استخر پارک و نیز کاشت گیاهان و درختان جدید در محوطه آن انجام گرفته است.
در مورد سایر امکانات نیز می‌توان از 2 مسجد موجود در شهر، 11 کلیسا (که 13 مورد نیز در دست ساخت میباشد) 4پارک، 15 هتل و تعداد بسیاری از رستوران‌ها و کافه‌ها و نیز چند زایشگاه و درمانگاه در منطقه نام برد
شهر پوتی
شهر پوتی جزء منطقه آجارا نمی‌باشد. این شهر در 80 کیلومتری شمال شهر باتومی و درحاشیه دریای سیاه واقع شده است و یکی از بنادر مهم تجاری گرجستان محسوب می‌شود. پوتی از شهرهای مهم استان سامگریلو به مرکزیت زوگدیدی است و 69 کیلومتر مربع وسعت داشته و جمعیت آن 47169 نفر میباشد. این شهر در غرب گرجستان واقع شده و 312 کیلومتر تا تفلیس فاصله دارد.
بندر پوتی دارای 15 لنگرگاه به طول 2650 متر میباشد و جرثقیلهای 11 لنگرگاه آن توان حمل 6 تا 40 تن بار را دارا میباشد. هشت لنگرگاه آن محل تخلیه خشک بار و کالا است و تعداد 7 ترمینال آن برای مدت طولانی اجاره داده شده است